Co to jest ZIT?

PERSPEKTYWA UE 2021-2027

Zintegrowane Inwestycje Terytorialne to forma współpracy samorządów, współfinansowana ze środków Funduszy Europejskich, służąca realizacji zintegrowanych działań mających na celu zrównoważony rozwój obszarów miejskich.

 

Zintegrowane Inwestycje Terytorialne są instrumentem rozwoju terytorialnego, które będą służyły realizacji działań wynikających ze strategii terytorialnych zgodnie z art. 28-30 Rozporządzenia ogólnego oraz art. 9 i 11 Rozporządzenia 2021/1058.  Na gruncie prawa krajowego szczegóły dotyczące ZIT reguluje art. 34 ustawy wdrożeniowej.

 

ZIT mają za zadanie wspierać rozwój terytorialny i promować partnerski model współpracy między jednostkami samorządu terytorialnego w MOF. Celem wdrażania instrumentu ZIT jest:

1. budowanie partnerstwa i współpracy w ramach obszaru funkcjonalnego oraz wspieranie współpracy i wymiany doświadczeń pomiędzy Związkami ZIT zarówno w poszczególnych województwach, jak i na szczeblu krajowym i międzynarodowym;
2. spieranie rozwoju kompetencji samorządu terytorialnego, niezbędnych do przygotowania i wdrażania strategii, w tym strategii ZIT lub strategii rozwoju ponadlokalnego;
3. wspieranie realizacji projektów i zdolności do pozyskania środków z różnych źródeł.

 

Istotą ZIT w perspektywie finansowej 2021-2027 jest realizacja projektów zintegrowanych przyczyniających się do rozwiązywania wspólnych problemów i skoordynowanego zaspokajania potrzeb obszaru objętego ZIT.Zgodnie z Zasadami realizacji instrumentów terytorialnych w Polsce w perspektywie finansowej UE na lata 2021-2027 projekt zintegrowany to projekt, który wpisuje się w cele rozwoju obszaru funkcjonalnego, objętego instrumentem i jest ukierunkowany na rozwiązywanie wspólnych problemów rozwojowych – oznacza to, że projekt ten ma wpływ na więcej niż 1 gminę w MOF oraz jego realizacja jest uzasadniona zarówno w części diagnostycznej, jak i w części kierunkowej strategii.

Projekt zintegrowany powinien spełniać przynajmniej jeden z dwóch warunków:

1. jest projektem partnerskim w rozumieniu art. 39 ustawy wdrożeniowej;
2. deklarowany jest wspólny efekt, rezultat lub produkt końcowy projektu, np. wspólne wykorzystanie stworzonej w jego ramach infrastruktury, w przypadku projektów „twardych” lub objęcie wsparciem, w przypadku projektów „miękkich”, mieszkańców co najmniej 2 gmin MOF, co powinno znaleźć swoje uzasadnienie zarówno w części diagnostycznej, jak i kierunkowej strategii.

 

ZIT są realizowane w wybranych obszarach tematycznych, wskazanych w programach regionalnych lub krajowych. Zakres wsparcia ZIT jest ściśle ukierunkowany i dotyczy czterech celów polityki:

• Cel Polityki 1. Bardziej konkurencyjna i inteligentna Europa, dzięki wspieraniu innowacyjnej i inteligentnej transformacji gospodarczej oraz regionalnej łączności cyfrowej;
• Cel Polityki 2. Bardziej przyjazna dla środowiska, niskoemisyjna i przechodząca w kierunku gospodarki zeroemisyjnej oraz odporna Europa, dzięki promowaniu czysteji sprawiedliwej transformacji energetycznej, zielonych i niebieskich inwestycji, gospodarki o obiegu zamkniętym, łagodzenia zmian klimatu i przystosowania się do nich, zapobiegania ryzyku i zarządzania ryzykiem oraz zrównoważonej mobilności miejskiej;
• Cel Polityki 4. Europa o silniejszym wymiarze społecznym, bardziej sprzyjająca włączeniu społecznemu i wdrażająca Europejski filar praw socjalnych;
• Cel Polityki 5. Europa bliższa obywatelom dzięki wspieraniu zrównoważonego i zintegrowanego rozwoju wszystkich rodzajów terytoriów i inicjatyw lokalnych.

.

---

PERSPEKTYWA UE 2014-2020

Zintegrowane Inwestycje Terytorialne (ZIT) to nowa forma współpracy samorządów współfinansowana ze środków Funduszy Europejskich. Przy pomocy tego instrumentu, partnerstwa jednostek samorządu terytorialnego miast i obszarów powiązanych z nimi funkcjonalnie mogą realizować wspólne cele i wskazują przedsięwzięcia, łączące działania finansowane z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) i Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS). Taka formuła umożliwia wyjście poza sztywne granice administracyjne samorządów, co ma się przełożyć na większe oddziaływanie realizowanych wspólnie przedsięwzięć.

Środki na realizację Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych pochodzą w naszym województwie z Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020. Na etapie programowania nowej perspektywy unijnej podjęto decyzję o przeznaczeniu dodatkowych środków, w postaci części rezerwy programowej w wysokości 4,5% funduszy strukturalnych, na realizację inwestycji w ramach ZIT na terenie miast wojewódzkich i obszarów powiązanych z nimi funkcjonalnie. Przewidziana alokacja na realizację projektów w ramach ZIT dla miasta wojewódzkiego w Wielkopolsce wynosi 196,6 mln euro.

 

Celem realizacji ZIT w Polsce jest:

• sprzyjanie rozwojowi współpracy i integracji na obszarach funkcjonalnych miast (szczególnie miast wojewódzkich);
• promowanie partnerskiego modelu współpracy różnych jednostek administracyjnych na miejskich obszarach funkcjonalnych;
• realizacja zintegrowanych projektów odpowiadających w sposób kompleksowy na potrzeby i problemy miast i ich obszarów funkcjonalnych;
• zwiększanie wpływu miast i ich obszarów funkcjonalnych na kształt i sposób realizacji działań na ich obszarze w ramach polityki spójności.

 

Wdrażanie Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych w województwie wielkopolskim odbywa się poprzez Instytucje Pośredniczące (IP) właściwe dla dwóch obszarów funkcjonalnych:

• Stowarzyszenie Metropolia Poznań – w Miejskim Obszarze Funkcjonalnym Poznania (ZIT dla miasta wojewódzkiego),
• Stowarzyszenie Aglomeracja Kalisko-Ostrowska – w obszarze ośrodka regionalnego Kalisza i Ostrowa Wielkopolskiego (ZIT dla aglomeracji miejskiej o charakterze regionalnym).

Stowarzyszenie Metropolia Poznań pełni rolę Instytucji Pośredniczącej na mocy Porozumienia w zakresie realizacji Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych w Miejskim Obszarze Funkcjonalnym Poznania w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020 (z dnia 16 marca 2015 r.), zawartego pomiędzy Związkiem ZIT a Zarządem Województwa Wielkopolskiego. Z dokumenten można zapoznać się tutaj.

Zgodnie z ustawą z dnia 11 lipca 2014 r. o zasadach realizacji programów operacyjnych polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014 – 2020 (Dz. U. poz. 1146) Stowarzyszenie pełni zadania obejmujące udział w wyborze projektów do dofinansowania oraz współpracę przy przygotowaniu kryteriów wyboru projektów dla wyodrębnionych poddziałań dedykowanych ZIT. Funkcjonowanie Związku ZIT dla MOF Poznania finansowane jest ze środków Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna.