Zintegrowane węzły przesiadkowe powstają sukcesywnie w całym powiecie poznańskim. Co w praktyce oznacza to dla ich mieszkańców? Bezpieczny dojazd do stacji PKP, nowoczesne ścieżki rowerowe, monitorowane miejsca parkingowe przy stacji kolejowej oraz dostępna infrastruktura towarzysząca. Ale przede wszystkim oszczędność czasu i wygodę w poruszaniu się różnymi środkami lokomocji.
– Na terenie powiatu poznańskiego powstało lub powstanie w sumie kilkanaście węzłów przesiadkowych. Dzięki temu, że jesteśmy członkiem Stowarzyszeniu Metropolia Poznań możemy korzystać ze środków unijnych dedykowanych Zintegrowanym Inwestycjom Terytorialnym dla Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego. Stowarzyszenie jako instytucja pośrednicząca pozyskuje setki milionów złotych, za które gminy i powiat mogą budować nowoczesne układy komunikacyjne dla mieszkańców. Przy tych inwestycjach powiat jest partnerem, jeśli znajdują się przy nim nasze drogi. Z reguły gmina buduje parking, a my ścieżki pieszo-rowerowe. Czasem przebudowujemy także nawierzchnie dróg, jeśli nie zostanie przekroczony limit 50% wartości parkingu. Jednym z przykładów takiej inwestycji jest węzeł przesiadkowy w Buku – mówi Tomasz Łubiński, Wicestarosta Poznański.
Na etapie projektu
Wykonanie tak ogromnej inwestycji w Buku jest możliwe dzięki dofinansowaniu ze środków UE. Gmina złożyła swój wniosek aplikacyjny w trzecim, ostatnim naborze w ramach działania Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na latach 2014-2020. Zrobiła to w ślad za innymi samorządami, które również na swoim terenie zrealizowały tego typu przedsięwzięcia. Projekt realizowany jest w ramach Osi Priorytetowej 3 „Energia” Działanie 3.3. „Wsparcie strategii niskoemisyjnych, w tym mobilność miejska” Poddziałanie 3.3.3. „Wsparcie strategii niskoemisyjnych w tym mobilność miejska w ramach ZIT dla MOF Poznania” WRPO na lata 2014-2020.
– Bez środków unijnych w gminach powiatu poznańskiego nie powstałoby wiele nowych inwestycji. I to nie tylko drogowych. Dlatego tak ważna jest nasza współpraca w ramach Stowarzyszenia Metropolia Poznań, bo dzięki temu korzystają na niej również mieszkańcy Buku. Węzły przesiadkowe pokazują, że mając podobne problemy rozwiązujemy je wspólnie, przez co możemy szybciej i bardziej kompleksowo działać – stwierdza Tomasz Łubiński, Wicestarosta Poznański.
Zgodnie z wnioskiem o dofinasowanie całkowita wartość projektu partnerskiego Powiatu Poznańskiego oraz Miasta i Gminy Buk została oszacowana na kwotę 11.632.376,88 zł – na takie kwoty złożono wniosek aplikacyjny. Natomiast kwota dofinansowania całości zadania wynosi 9.594.226,35 zł.
Zasadniczy zakres projektu obejmuje budowę przez Gminę Buk węzła przesiadkowego w rejonie ul. Kolejowej oraz realizację przez Powiat Poznański ścieżki rowerowej w ciągu drogi powiatowej Buk-Szewce. Poza kwotą przeznaczoną na roboty budowlane koszty kwalifikowalne projektu, a co z tym związane stosowne dofinansowanie dotyczy takich elementów inwestycji jak koszty związane z ustanowionymi dla poszczególnych zadań inspektorami nadzoru oraz promocja projektu.
W toku postępowań przetargowych wyłonieni zostali w szczególności wykonawcy prac projektowo-budowlanych dla budowy węzła przesiadkowego oraz ścieżki rowerowej (realizacja inwestycji w oparciu o tryb „zaprojektuj i wybuduj”). Planowane wcześniej nakłady finansowe na oba zadania uległy zwiększeniu. W przypadku budowy węzła w rejonie ul. Kolejowej w Buku umowa podpisana została z BRUKPOL Sp. z o.o. na całkowitą kwotę 8.856.000,00 zł. Natomiast w przypadku budowy ścieżki wyłonionym wykonawcą prac zostało konsorcjum firm Tar-Drog Sp. z o.o. s.k. oraz P.P.H.U. TOM-BUD. Wartość umowy wyniosła 7.448.990,00 zł* (w poniższej tabelce uwzględniono też dodatkowe kwoty dla inspektorów nadzoru). Natomiast budowa przez Powiat Poznański ścieżki w ciągu drogi powiatowej na odcinku Buk-Szewce została zakończona w ubiegłym roku. Natomiast obecnie powiat dokonuje przebudowy drogi (m.in. ułożenie nowej nawierzchni), finansując zadanie w 100% z Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych, a wykonawcą tych prac jest Eurovia Polska S.A. za cenę brutto 3.893.542,68 zł.
– Budowa węzła przesiadkowego na terenie Miasta i Gminy Buk zintegruje trzy środki transportu: kolej, ruch rowerowy i ruch samochodowy, dzięki czemu wzmocnione zostanie oddziaływanie na zwiększenie mobilności mieszkańców w oparciu o transport publiczny. Ubolewać jedynie należy, że inwestycja nie uwzględnia zakupu i rozwiązań projektowych dotyczących niskoemisyjnego transportu, który również mógłby być sfinansowany w ramach tego zadania, ale za to w tej kadencji podjęto działania w zakresie uruchomienia komunikacji gminnej – uważa Ilona Dębska, kierownik Referatu Inwestycji i Gospodarki Komunalnej Urzędu Miasta i Gminy Buk.
Zaległości udaje się nadgonić
Termin oddania inwestycji do użytku zaplanowano na 30 października 2020 roku, ale podobnie jak w przypadku innych inwestycji w kraju prace zostały opóźnione przez COVID-19 Wspomniana już sytuacja epidemiologiczna to jedno, ale też mało sprzyjające warunki pogodowe nie pomagają drogowcom. W ostatnim czasie zaległości udało się znacznie nadgonić. Mogą się o tym przekonać pasażerowie korzystający z PKP w Buku, na bieżąco obserwujący w jak szybkim czasie posuwają się prace. Oczywiście utrudnienia dla pieszych, kierowców, rowerzystów są niemałe, szczególnie w dni deszczowe, ale należy uzbroić się w cierpliwość i spokojnie poczekać na zakończenie inwestycji, pamiętając, że ten teren cały czas jest objęty placem budowy. Miejmy nadzieję, że scenariusz związany z problemem dostępności i swobodnym przejściem, które doświadczyli mieszkańcy zimą, już się nie powtórzy.
Jak czytamy w protokołach wykonawczych, pierwszy etap prac obejmował prace rozbiórkowe oraz przebudowę ul. Kolejowej i Dworcowej. Dalej wykonanie infrastruktury komunikacyjnej, w tym: drogi dojazdowej, dróg manewrowych, ciągów rowerowych i pieszych, miejsc postojowych dla rowerów i samochodów, z uwzględnieniem potrzeb osób niepełnosprawnych. Przeprowadzono też budowę kanalizacji deszczowej. Prowadzone były prace brukarskie: budowa chodników i parkingów oraz linii kablowej pod oświetlenie uliczne i zasilanie.
Obecnie trwają działania przygotowawcze w związku z budową skrzyżowania o ruchu okrężnym (ronda), które poprawią bezpieczeństwo użytkowników ruchu drogowego i komfort poruszania się rowerzystów. Trwają też prace związane z budową poczekalni dla pasażerów oraz montażem automatycznej toalety publicznej. Zainstalowane zostaną wiaty dla rowerów.
W kolejnym etapie przewidziano wykonanie infrastruktury architektonicznej obejmującej: budowę wiat dla pasażerów, tablicę informacyjną, tablicę kierunkową, ławki, kosze na śmieci, ogrodzenie, sieci Wi-Fi, publiczne ładowarki do urządzeń mobilnych, płyty prowadzące dla niedowidzących oraz montaż instalacji teletechnicznej i monitoringu. Zaplanowano również kampanię informacyjną oraz promocję projektu.
Finalizacja inwestycji
Wróćmy na chwilę do początków inwestycji. Realizowane obecnie roboty budowlane stanowią widoczny efekt wieloletnich prac w zakresie dokumentacji niezbędnej do finalizacji inwestycji. Dość powiedzieć, iż początek prac nad dokumentacją to 2016 r. i czynności zmierzające do uzyskania tytułu prawnego dla działek PKP.
W 2017 r. opracowana została koncepcja inwestycji w postaci programu funkcjonalno-użytkowego, która została poddana analizie m.in. przez radnych poprzedniej kadencji. Przedłożona koncepcja wskazywała, iż prace będą znacznie ingerowały w stan istniejący terenu, czyli w dotychczasowy stan ul. Kolejowej i okolic dworca PKP. Warto zaznaczyć, że koncepcja była wówczas niezbędna do złożenia wniosku o dofinansowanie unijne.
– Stopień oczekiwań w stosunku do założeń projektowych, a tym samym do pierwszego opracowania dokumentacji w postaci koncepcji tj. programu funkcjonalno-użytkowego, był znaczny. Już opracowane w 2017 r. założenie koncepcyjne wskazywało na znaczny stopień złożoności inwestycji, w szczególności w kontekście wymogów konkursu o dofinansowanie oraz wybranej formuły realizacji w trybie „zaprojektuj i wybuduj” – mówi Maciej Lechniak, kierownik Referatu Gospodarki Przestrzennej Urzędu Miasta i Gminy Buk, który w 2017 r. przygotowywał dokumentację aplikacyjną do dofinansowania.
Rozpoczęcie prac projektowych i przygotowanie dokumentacji niezbędnej do otrzymania wszelkich uzgodnień i pozwolenia na budowę rozpoczęło się de facto w momencie wyłonienia wykonawcy i podpisania z nim umowy na wykonanie inwestycji, co miało miejsce w dniu 6 listopada 2018 r. Z początkiem więc nowej kadencji samorządu rozpoczęły się regularne spotkania w ramach tzw. „rad budowy”. Jako że inwestycja przebiega w systemie „zaprojektuj i wybuduj”, jej początek zdominowały spotkania robocze z projektantami firmy wykonawczej, a także konsultacje i spotkania z przedstawicielami PKP oraz Urzędu Marszałkowskiego. Niezbędne były również konsultacje z bukowskimi radnymi w ramach wspólnych posiedzeń komisji.
– Postępom w zakresie przygotowywanej dokumentacji projektowej poświęcone zostały m.in. dwie komisje rady, w tym jedna z udziałem przedstawicieli biura projektowego. Radni mieli możliwość zapoznania się z problematyką opracowywania szczególnie złożonej dokumentacji projektowej oraz wyrażenia własnej opinii. Dodatkowym wymogiem było też opracowanie planu zagospodarowania przestrzennego dla tego terenu, co też radni skutecznie podjęli. Dodatkowo zabiegali też o przyspieszenie uregulowania własności gruntów w obrębie punktu przesiadkowego, co w zderzeniu z machiną biurokratyczną PKP okazało się wcale niełatwym zadaniem. Trzeba jednak pamiętać, że szczególny wpływ na stopień złożoności budowy punktu przesiadkowego miała przede wszystkim konieczność opracowania takiej dokumentacji, by spełniała ona wymogi konkursu, przepisów prawa, w tym zamówień publicznych oraz by w ostatecznym rozliczeniu pozostawała w zgodzie z dokumentacją aplikacyjną i opracowywanym projektem budowlanym. Już na etapie przygotowywania wniosku aplikacyjnego trzeba było rozważyć pewne decyzje. Okazało się bowiem, że ingerencja inwestycji w drzewostan będzie znacząca, stąd wycinka drzew, która była nieunikniona. Trzeba było to zrobić, aby osiągnąć jeden ze wskaźników z wniosku aplikacyjnego, który dotyczył liczby planowanych miejsc parkingowych, a musiało ich być 134 – tłumaczy Maciej Lechniak, kierownik Referatu Gospodarki Przestrzennej Urzędu Miasta i Gminy Buk.
Dlatego też tak trudnym tematem jest będące już w toku rozliczanie uzyskanego dofinansowania, które musi spełniać skomplikowane wymogi pozyskiwania funduszy UE. Mechanizm rozliczania nie zawsze idzie w parze z wybranym trybem realizacji inwestycji i kumuluje szereg komplikacji, z którymi obecnie muszą zmierzyć się przedstawiciele urzędu. Zależność pomiędzy koncepcją inwestycji, przepisami technicznymi, projektem budowlanym oraz wymogami ze strony dotującego sprawia, że rozliczenie urasta do rangi zadania priorytetowego, wymagającego znacznych nakładów pracy. Harmonogram podjętych i przewidzianych do wykonania czynności na rzecz realizacji węzła przesiadkowego potwierdza wcześniejsze przypuszczenia, iż same wykonawstwo robót budowlanych trwających niecały rok pozostaje zaledwie ułamkiem czasu liczonego od rozpoczęcia do ostatecznego zakończenia i rozliczenia zadania.
Infrastruktura kolejowa
Jednak realizacja węzła przesiadkowego to jedno, natomiast stan i zasady funkcjonowania infrastruktury kolejowej to inny, niezależny od samorządu problem. Ponoszone przez Miasto i Gminę Buk nakłady nie idą w parze z modernizacją np. podziemnych dojść do peronów, które nie uwzględniają podstawowych potrzeb osób niepełnosprawnych czy też rodziców z małymi dziećmi. Podejście strony kolejowej do tematyki obsługi podróżnych budzi sprzeciw tutejszego samorządu i jest przedmiotem licznej korespondencji Pawła Adama, Burmistrza Miasta i Gminy Buk kierowanej do spółek kolejowych. Dzięki takim działaniom zostały podjęte prace przedprojektowe realizowane przez PKP, w stosunku do których wniesione zostały liczne uwagi ze strony burmistrza o bezwzględne dostosowanie infrastruktury do właściwych standardów. Należy więc wiązać nadzieję, że dotychczasowy problem braku swobodnego poruszania się w obrębie schodów peronowych zostanie rozwiązany.
Źródło (tekst i foto): www.buk.gmina.pl